EL KAIKU 

Kaikua pago edo urkizko ontzi bat da, pieza bakar batean egina, eta bereziki ahuntz eta ardien eraisketa erreteko diseinatuta. Era konikoan, ahoa oinarria baino irekiagoa dauka. Kirtena barrurantz izaten du esku bakarrarekin eutsi ahal izateko.

Kaikua euskal artzainek gazta eta mamia egiteko erabili ohi zuten.

Paleolitikotik, artzainek esnea eta ura ontzi hauen barruan harri goriak sartuz egosten zituzten. Mendiko artzainek gaur egun ere egiten dituzte ontzi hauek.

GARAI HARTAKO EZKONTZAK
Ezkontza bezalako hain gauza xumea abentura handia suertatzen zen duela bi mende. Garaiko tradizioak gaur egun sinesgaitzak izango liratekeen baldintzak eskatzen zituen ezkondu nahi zutenentzat. Esaterako, pobreek "Adiskidantza Epai Arbitrarioa" lortu behar zuten herriko eskribauaren eskutik, edota, ahaidetasunaren kasuan, "odolkidetasun - dispentsa" eskatzea exijitzen zieten, bertako zaharrengana jo beharraz haien aitorpena lortzeko.

Askok, ezkondu baino lehen, ezkondu aurreko idatzia sinatzen zuten eta bakoitzak ezkontzarako egin beharreko ekarpena aitortzen zuen. Emaztegaiaren ostilamendua eta ondasunak zuzenean senargaiaren izenean jartzen ziren eta haietako baten etxea uzten zenean ere lurrak eta horien mugak idatzian jaso behar ziren.

Okerragoa zen in fraganti harrapatzen zituztenentzat. Neskaren gurasoek ahaide batekin, bi zinpekorekin eta herriko almirantearekin joan behar izaten zuten bikotea zegoen lekura. "Bikotea agurtu ondoren", neska "larru gorritan" eta mutila "alkandoraz besterik ez", mutila epaitu egiten zuten eta ezkontzarako izapideei ekiten zieten.